Hà Nội chuẩn bị cấm xe máy xăng trong Vành đai 1: Ai sẽ được hỗ trợ tới 20 triệu đồng?

Hà Nội dự kiến triển khai gói hỗ trợ lớn chưa từng có cho người dân chuyển đổi sang xe máy điện, với mức cao nhất tới 20 triệu đồng, nhằm thúc đẩy giao thông xanh và giảm ô nhiễm không khí trong các khu vực đô thị.

Từ ngày 26 đến 28/11, Kỳ họp thứ 28 HĐND TP Hà Nội sẽ bàn thảo và dự kiến thông qua hai nghị quyết quan trọng: thiết lập vùng phát thải thấp (khu vực hạn chế phương tiện gây ô nhiễm) và gói chính sách hỗ trợ người dân, doanh nghiệp chuyển đổi sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch.

Đây được xem là bước đi cụ thể hóa các quy định trong Luật Thủ đô 2024 và Chỉ thị 20 của Thủ tướng về giải quyết ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn.

Hỗ trợ tối đa 5 triệu đồng mỗi người để đổi xe máy điện

Khác hẳn các đề xuất ban đầu, mức hỗ trợ lần này được đánh giá là “mạnh tay” hơn nhiều. Cá nhân thường trú hoặc tạm trú liên tục trên hai năm, khi chuyển đổi từ xe máy dùng xăng sang xe dùng năng lượng xanh (giá trị từ 10 triệu đồng trở lên), sẽ được hỗ trợ 20% giá trị phương tiện, tối đa 5 triệu đồng.

Với hộ nghèo và cận nghèo, mức hỗ trợ lần lượt là 20 triệu và 15 triệu đồng.

Mỗi cá nhân được hỗ trợ cho một xe trong thời gian từ ngày Nghị quyết này có hiệu lực đến trước ngày 1/1/2031.

So với dự thảo hồi tháng 7 của Sở Xây dựng (hỗ trợ tối đa 3 - 5 triệu đồng), mức này tăng đáng kể và tương đương chính sách mà TP HCM đang bàn thảo cho chương trình chuyển đổi xe máy điện (tối đa 5 triệu đồng, hộ cận nghèo 16 triệu đồng và hộ nghèo 20 triệu đồng).

Ngoài khoản hỗ trợ trực tiếp, Hà Nội cũng dự kiến giảm 50% lệ phí cấp đăng ký và biển số cho xe máy xanh; với hộ nghèo và cận nghèo, mức hỗ trợ là 100%. Đặc biệt, ngân sách thành phố dự kiến hỗ trợ 30% tiền lãi vay với toàn bộ giá trị hợp đồng vay đối với các cá nhân mua trả góp xe môtô, xe gắn máy sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh, thân thiện môi trường (gói trả góp không quá 12 tháng) tại đơn vị bán hàng có phối hợp với công ty tài chính, ngân hàng thương mại.

Với doanh nghiệp vận tải đang khai thác taxi, xe buýt, nếu chuyển đổi sang phương tiện xanh và tiếp tục dùng biển số định danh, thành phố sẽ hỗ trợ toàn bộ lệ phí. Các đơn vị cho thuê xe điện tự lái phục vụ giao thông công cộng tạm thời được miễn phí sử dụng lòng đường, hè phố để bố trí điểm đỗ, thời gian tối đa 5 năm.

Song song với hạn chế phương tiện cá nhân, thành phố dự kiến miễn vé cho người có công, người khuyết tật, người cao tuổi, trẻ dưới 6 tuổi, hộ nghèo, học sinh, sinh viên và công nhân khu công nghiệp khi sử dụng phương tiện vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn.

Hạn chế ôtô, xe máy xăng ở vùng phát thải thấp

Theo dự thảo nghị quyết, vùng phát thải thấp sẽ được triển khai theo ba giai đoạn: Từ 1/7/2026: Thí điểm tại một số khu vực trong vành đai 1, gồm 9 phường thuộc các quận trung tâm như Hai Bà Trưng, Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa…

Từ 1/1/2028: Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp tại vành đai 1 và một số khu vực tại vành đai 2 trở vào (14 phường, gồm 9 phường khu vực đường vành đai 1 và 5 phường Láng, Đống Đa, Kim Liên, Bạch Mai, Vĩnh Tuy).

Từ 1/1/2030: Hà Nội thực hiện vùng phát thải thấp tại vành đai 3 trở vào, gồm 36 phường, xã. 14 phường khu vực đường vành đai 2 và Phú Thượng, Xuân Đỉnh, Nghĩa Đô, Cầu Giấy, Yên Hòa, Thanh Xuân, Khương Đình, Định Công, Phương Liệt, Tương Mai, Hoàng Mai, Vĩnh Hưng, Long Biên, Phúc Lợi, Việt Hưng, Bồ Đề, Phù Đổng, Đông Anh, Thư Lâm, Phúc Thịnh, Vĩnh Thanh, Nội Bài.

Sau năm 2031, khu vực nào đáp ứng các tiêu chí về ùn tắc mức độ D - F theo TCVN, hoặc có chỉ số AQI trung bình dưới mức trung bình theo số liệu quan trắc, hay nằm trong vùng bảo vệ nghiêm ngặt theo Quy hoạch Thủ đô đều phải áp dụng vùng phát thải thấp.

Tại các vùng này, xe máy chạy xăng sẽ bị cấm theo khung giờ hoặc khu vực; xe máy chạy dịch vụ qua ứng dụng cũng không được hoạt động. Xe ô tô không đạt chuẩn khí thải mức 4 sẽ bị hạn chế, tiến tới cấm lưu thông tùy từng giai đoạn.

TP Hà Nội xác định lộ trình bắt buộc với một số nhóm phương tiện: xe máy dùng nhiên liệu hóa thạch phải chuyển đổi xanh trước năm 2030; taxi phải 100% chuyển sang xe xanh từ ngày 1/7/2026 với các phương tiện thay thế, đầu tư mới.

Phủ mạng lưới trạm sạc, chuyển đổi tối thiểu 15% trước năm 2030

Cùng với việc siết quản lý phương tiện, Hà Nội cũng đặt yêu cầu rõ ràng với hạ tầng năng lượng sạch. UBND cấp xã được giao rà soát và đề xuất các vị trí đủ điều kiện lắp đặt trạm sạc công cộng.

Các bãi đỗ, sân đỗ trong chung cư, tòa nhà thương mại, bệnh viện, công trình công cộng trong khu vực vành đai 3 buộc phải lắp đặt tối thiểu 15% trạm sạc trước 1/1/2030; các công trình xây mới phải bố trí từ 30% trở lên. Hạ tầng đường bộ như cầu, hầm, bến xe, bãi đỗ nếu có chỗ đỗ xe cũng phải đáp ứng yêu cầu tương tự.

Để thúc đẩy xã hội hóa, TP Hà Nội sẽ hỗ trợ 30% tiền lãi vay (thời hạn tối đa 5 năm) cho doanh nghiệp đầu tư trạm sạc; hỗ trợ 50% chi phí giải phóng mặt bằng và miễn 100% tiền thuê đất trong 5 năm đầu cho các dự án trạm sạc công cộng.

Đáng chú ý, các dự án trạm tiếp năng lượng sạch công cộng được phép bỏ qua bước lập chủ trương đầu tư, giúp rút ngắn thời gian triển khai.