Tại sao phải thi lại lý thuyết khi giấy phép lái xe ô tô hết hạn?

Quy định thi lại lý thuyết khi hết hạn bằng lái nhằm mục tiêu rà soát kiến thức, giúp người lái xe nắm vững luật giao thông mới nhất, từ đó giảm thiểu tai nạn.

Bộ Giao thông Vận tải vừa ban hành Thông tư 35/2024, quy định chi tiết về các thủ tục liên quan đến giấy phép lái xe, từ đào tạo, sát hạch đến cấp giấy phép và bồi dưỡng kiến thức pháp luật giao thông.

Đối với giấy phép lái xe ô tô các hạng B, C1, C, D1, D2, D, BE, C1E, CE, D1E, D2E, DE quá hạn dưới một năm, người lái chỉ cần thi lại phần lý thuyết. Tuy nhiên, nếu quá hạn từ một năm trở lên, cả phần lý thuyết và thực hành đều phải thi lại.

Quy định này có phần siết chặt hơn so với hiện nay. Người lái xe hiện có giấy phép quá hạn 3 tháng vẫn được đổi mà không phải sát hạch lý thuyết.

Theo quy định cũ tại Thông tư 12/2017, người có giấy phép lái xe quá hạn dưới 3 tháng vẫn được đổi mà không cần thi lại lý thuyết. Tuy nhiên, Luật Giao thông đường bộ mới đã có những điều chỉnh chặt chẽ hơn. Cụ thể, Khoản 2 Điều 62 của Luật này quy định rõ ràng rằng, trường hợp giấy phép lái xe quá hạn, dù chỉ một ngày, người lái xe cũng phải thực hiện lại các thủ tục cần thiết để được cấp lại giấy phép

Luật Giao thông đường bộ quy định người lái xe được cấp đổi giấy phép trong một số trường hợp như: giấy phép bị mất, hỏng hoặc muốn đổi trước thời hạn. Tuy nhiên, khi giấy phép lái xe hết hạn, theo quy định, giấy phép sẽ mất hiệu lực và người dân không được phép điều khiển phương tiện.

Để có bằng lái xe mới thì người lái cần thi lại lý thuyết và thực hành. Tuy nhiên, Thông tư 35 mới ban hành cho phép người lái chỉ phải sát hạch lại lý thuyết để hỗ trợ người dân.

Thông tư 35/2024 được ban hành sau quá trình tham vấn ý kiến kỹ lưỡng, đảm bảo tính khách quan và phù hợp với thực tế.

Đồng tình với quy định mới, TS Phan Lê Bình, chuyên gia đến từ Nhật Bản, cho rằng việc bắt buộc đào tạo lại khi đổi giấy phép lái xe là hoàn toàn hợp lý. Ông nhấn mạnh rằng, giống như ở Nhật Bản, mục tiêu của việc này là giúp người lái xe luôn cập nhật kiến thức về luật giao thông và nâng cao ý thức tham gia giao thông.

Trái với quan điểm chung, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng việc bắt buộc thi lại lý thuyết khi giấy phép hết hạn là quá cứng nhắc và không phù hợp với thực tế. Ông đề xuất cần có những giải pháp mềm dẻo hơn để hỗ trợ người dân, đặc biệt là trong những trường hợp bất khả kháng.

Theo ông Quyền, trong tổng số hơn 12 triệu giấy phép lái xe ô tô trên toàn quốc, chỉ khoảng 10% thuộc về những người thường xuyên lái xe như một nghề nghiệp. Phần còn lại là của những người lái xe không chuyên, thậm chí một chiếc xe có thể có nhiều người sử dụng, dẫn đến việc ít người quan tâm đến hạn sử dụng của bằng lái.

Ông Quyền đề xuất nên giữ nguyên quy định hiện hành về đổi giấy phép lái xe quá hạn như trong Thông tư 12/2017, đồng thời kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét rút ngắn thời hạn đổi giấy phép xuống còn một tháng để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân.

"Quy định hiện tại đã được nhiều người lái xe ghi nhớ, không phát sinh vướng mắc thì không cần thiết sửa đổi", ông Quyền nói.

Từ ngày 1/1/2025, Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ bắt đầu có hiệu lực với nhiều điểm mới về phân hạng giấy phép lái xe. Luật quy định 15 hạng gồm: A, A1, B, B1, C, C1, D, D1, D2, BE, C1E, CE, DE, D1E, D2E, tăng 2 hạng so với luật hiện hành.

Ngoài trường hợp hết hạn, người lái xe còn có thể đổi hoặc cấp lại giấy phép trong nhiều trường hợp khác như: mất giấy, giấy bị hư hỏng, muốn đổi trước hạn để cập nhật thông tin cá nhân hoặc chuyển đổi từ bằng lái quốc tế.