Cách xả bình ắc quy an toàn và đúng cách

Xả bình ắc quy là một quá trình loại bỏ năng lượng trong ức quy bằng các thiết bị xả điện chuyên dụng. Việc xả bình ắc quy giúp bảo dưỡng ắc quy hiệu quả và đánh giá được dung lượng của bình. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn cho bạn chi tiết cách xả bình ắc quy nhanh chóng và an toàn nhất.

Mục đích của xả bình ắc quy

Xả ắc quy hay còn được gọi là xả điện của ắc quy, đây là quá trình làm giảm dung lượng điện tích của ắc quy xuống mức thấp nhất một cách an toàn. Mục đích chính của quy trình xả bình ắc quy bao gồm: bảo dưỡng ắc quy và đánh giá dung lượng thực tế. Dưới đây là thông tin chi tiết về hai mục đích này.

Bảo dưỡng và duy trì hiệu suất ắc quy

Việc xả bình định kỳ giúp ngăn ngừa hiện tượng sulfat hóa, một trong những nguyên nhân chính gây ra chai ắc quy. Sulfat hóa xảy ra khi các tinh thể chì sulfat hình thành và bám lên bề mặt các bản cực, làm tăng nội trở và giảm khả năng lưu trữ điện của ắc quy​.

Quá trình xả giúp tái tạo lại bề mặt các bản cực, làm sạch các cặn bám và đảm bảo các phản ứng điện hóa diễn ra hiệu quả hơn, từ đó kéo dài tuổi thọ của ắc quy​.

Đánh giá dung lượng thực tế của ắc quy

Ắc quy ô tô sau thời gian dài sử dụng, dung lượng thực tế của ắc quy sẽ giảm đi so với dung lượn quy định. Việc xả bình ắc quy sẽ giúp xác định được dung lượng thực tế của ắc quy, từ đó có thể biết được tình trạng hiện tại của ắc quy.

Khoảng thời gian thực hiện xả bình ắc quy định kỳ

Khoảng thời gian thực hiện xả bình ắc quy định kỳ sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ắc quy, trạng thái ắc quy và cách xả. Dưới đây là hướng dẫn khoảng thời gian xả ắc quy dựa theo tiêu chuẩn IEEE và theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Theo tiêu chuẩn IEEE1106-2005

Ắc quy Ni-Cd (Nickel-Cadmium)

Theo tiêu chuẩn IEEE1106-2005, việc xả bình ắc quy Ni-Cd được khuyến cáo thực hiện định kỳ mỗi 5 năm một lần. Điều này giúp đảm bảo các bản cực không bị chai và duy trì khả năng lưu điện của ắc quy​

Ắc quy axit-chì (Lead-Acid)

• Đối với ắc quy axit-chì, tiêu chuẩn IEEE1106-2005 và IEEE 1188-2005 khuyến cáo thực hiện nạp/xả định kỳ bằng cách xả 25% thời gian thiết kế của bình ắc quy một lần. Nếu ắc quy không có thời gian thiết kế cụ thể, nên thực hiện định kỳ từ 12 đến 18 tháng một lần​ (Entec)​.
• Đối với các ắc quy sử dụng trong hệ thống điện dự phòng, cần phải có kế hoạch bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo bình luôn trong trạng thái sẵn sàng hoạt động​

Theo khuyến cáo của nhà sản xuất

Việc xả bình ắc quy ngoài tuân thủ tiêu chuẩn IEEE mà nên thực theo các khuyến cáo từ nhà sản xuất, phụ thuộc vào từng ứng dụng mà có khoảng thời gian định kỳ xả bình ắc quy khác nhau. Không nên thực hiện xa và nạp ắc quy quá nhiều lần trong một khoảng thời gian ngắn sẽ làm ảnh hưởng đến hiệu suất hoạt động và tuổi thọ của ắc quy.

Cách xả bình ắc quy đơn giản và đúng cách

Để đảm bảo xả bình ắc quy đúng cách và an toàn, bạn hãy thực hiện theo 2 bước dưới đây: 

Bước 1: Tính chọn dòng xả bình ắc quy

Cách chọn dòng xả ắc quy cũng giống như cách chọn dòng nạp cho ắc quy, theo các tiêu chuẩn của IEEE dòng xả sẽ được tính như sau:

• Đối với ắc quy Ni-Cd kiềm: I (xả)= 0.2C5 (A). Ví dụ, bình Ni-Cd kiềm có dung lượng 50Ah thì dòng xả được chọn là 0.2x50=10A.
• Đối với ắc quy chì axit (hở/kín): I (xả)= 0.1C10 (A). Ví dụ, bình axit-chì có dung lượng 50Ah thì dòng xả được chọn là 0.1x50= 5A.

Ngoài ra, có thể chọn dòng xả lớn hơn để giảm thời gian xả nhưng khi dòng xả lớn sẽ có thể làm tăng nhiệt độ bình và khiến cho bình có tình trạng phồng rộp, hư hỏng bình. Dòng xả nhỏ thì thời gian xả sẽ dài hơn.

Bước 2: Chọn bộ tải giả dùng để sạc ắc quy

Trên thị trường hiện nay có 2 bộ tải giả dùng để sạc ắc quy: Bộ tải giả bằng điện trở tự đấu nối và bộ tải giả dòng điện không đổi.

Bộ tài giả bằng điện trở tự đấu

Bộ tải giả điện trở tự đấu bằng các điện trở Mayso hoặc đèn Halogen. Bộ tải giả này có chi phí thấp nhưng dòng điện xả xe không được ổn định nếu hệ thống có nhiều ắc quy. Khi xả cần giải nhiệt cho bộ tải giả liên tục bằng nước hoặc gió, tránh đứt diện trở trong quá trình thực hiện.

Cách xả ắc quy sau khi chọn được dòng xả:

• Bước 1: Kết hợp với điện áp bình ắc quy cần xả bán sẽ tính được giá trị điện trờ xả là R (xả)= U (bình) : I (xả). Hãy lấy U (bình) bằng với điện áp định mức.
• Bước 2: Sau khi có được giá trị điện trở xả, đấu nối tiếp hoặc song song các điện trở Mayso hoặc đèn Halogen để có được bộ tải giả có giá trị điện trở xả như mong muốn.

Ví dụ: Cần xả bình ắc quy axit chì 12V, 100Ah: Bạn hãy chọn dòng xả là 10A, điện trở là 12V:10A= 1.2 ohm, bạn sẽ cần mua 2 điện trở Mayso có giá trị khoảng 2.5 ohm và đấu song song để điện trở 1.25 ohm phù hợp.

Bộ tải giả dòng điện không đổi

Bộ tải giả này có bộ điều khiển Monitor có thể tự động giám sát và điều chỉnh giá trị điện trở xả theo mức điện áp của bình ắc quy, giữ cho dòng xả qua bộ tải giả luôn ở một giá trị cố định. Bộ tải giả dòng điện không đổi có dòng điện xả ổn định, khả năng tinh chỉnh dòng xả cao và giúp đánh giá dung lượng của hệ thống ắc quy được chính xác theo đúng tiêu chuẩn IEEE&IEC, tuy nhiên giá thành sẽ cao hơn, đòi hỏi người sử dụng phải có chuyên môn nhất định.

Cách sử dụng sau khi lựa chọn đươc dòng xả:

• Bước 1: Cài đặt dòng điện xả vào máy và các điểm để máy tự động dừng quá trình trình xả: Thời gian xả tối đa, mức điện áp cuối của hệ thống ắc quy và tổng dung lượng xả.
• Bước 2: Máy sẽ tự động theo dõi quá trình xả cho đến khi thỏa mãn 1 trong các điểm dùng xả thì bộ xả sẽ tự động dừng quá trình xả ắc quy.

Ví dụ sử dụng bộ tài giả SBS-1230S

1. Thông số kỹ thuật của máy:

• Nguồn AC cấp cho bộ xarL 220Vac, 50Hz.
• Đặc tính ngõ: Điện áp định mức 125Vdc, dải điện áp vào từ 90-150Vdc, dải dòng điện vào từ 0-300A, cho phép cài đặt 3 điểm dừng xả: Thời gian xả, điện áp cuối và dung lượng xả.
• Cài đặt thông số xả: Vì dải ddieneh áp xả từ 90-150Vdc và dải dòng điện xả nằm trong khoảng 0-300A, nên bộ tải giả này chỉ sử dụng cho các hệ thống ắc quy có điện áp trong dải 90-150Vdc và dòng xả nhỏ hơn 300A.

2. Ví dụ

Cần xả hệ thống 19 ắc quy axit chì, 6V mắc nối tiếp nhau, dung lượng bình 414Ah, việc cài đặt các thông số kĩ thuật sẽ như sau:

• Cài đặt dòng điện xả là 0.1C10=41.1A
• Cài đặt 3 điểm dừng quá trình xả: 
  Điểm 1: Cài đặt thời gian xả tối đa là 10h 
   

Điểm 2: Cài đặt điện áp cuối cùng của hệ thông 19 x 5.4V/bình= 102.6V

• Theo dõi các thông số trong quá trình xả cho đến khi hệ thống tự động dừng.

• Lưu ý: Trong suốt quá trình xả cần chú ý nhiệt độ bình ắc quy liên tục, nếu thấy nhiệt độ trên 40 độ C thì cần giảm dòng xả.

Lưu ý khi xả bình ắc quy

Khi xả bình ắc quy, để đảm bảo an toàn và hiệu quả hãy lưu ý một số điểm sau: Theo dõi nhiệt độ bình ắc quy, kiểm tra các thông số.

Theo dõi nhiệt độ

Nhiệt độ là yếu tố quan trọng để đảm bảo an toàn và hiệu suất của quá trình xả ắc quy:

• Sử dụng thiết bị do nhiệt độ.
• Đặt giới hạn nhiệt độ an toàn.
• Giám sát quá trình xả.
• Tránh xả quá nhiệt.
• Theo dõi và duy trì nhiệt độ sạc dưới 40 độ C.

Kiểm tra các thông số

Theo dõi các thông số dòng xả, điện áp và dung lượng xả trong quá trình thực hiện. Kiểm tra các thông số:

• Điện áp.
• Dòng điện.
• Dung lượng.
• Nhiệt độ.
• Trở kháng nội tại.
• Trạng thái tổng thể của ắc quy.

Các câu hỏi thường gặp (FAQ)

Dưới đây là giải đáp cho một số câu hỏi thường gặp về xả ắc quy.

Bao nhiêu lâu nên xả ắc quy một lần?

Giải đáp: Tùy từng loại ắc quy và khuyến cáo riêng của nhà sản xuất mà tính thời gian xả ắc quy.

Xả bình ắc quy có làm giảm tuổi thọ?

Giải đáp: Nếu thực hiện đúng cách và đúng thời gian, việc xả bình ắc quy giúp kéo dài tuổi thọ của bình.

Xả bình ắc quy đúng cách sẽ đảm bảo an toàn và hiệu quả xả ắc quy. Hãy thực hiện theo đúng quy trình mà chúng tôi đã hướng dẫn cách xả bình ắc quy ở bài viết trên và các lưu ý để đảm bảo an toàn và xả ắc quy đúng cách. Chúc các bạn thành công!