Nạn 'rùa bò' nhức nhối trên làn đường 90 km/h

Khi xe đi trước ở làn 90 km/h chạy chậm, xe đi sau muốn vượt buộc phải chuyển làn. Nhưng ngặt nỗi, làn bên lại bị giới hạn 70 km/h.

Mục tiêu cốt lõi của giao thông là tối ưu hóa lưu thông trong điều kiện an toàn. Vì thế, mọi biển báo nếu không phục vụ hai mục tiêu này thì cần được xem xét lại. Là một người thường xuyên tham gia giao thông trên các tuyến quốc lộ có dải phân cách cứng, tôi thấy sự bất cập của việc quy định giới hạn tốc độ khác nhau theo làn đường.

Hình ảnh phía trên là tuyến đường Hà Nội – Bắc Ninh ngoài khu dân cư, không có giao cắt cùng mức, có dải phân cách cứng ở giữa. Theo quy định hiện hành của Luật Giao thông đường bộ Việt Nam, ôtô được phép chạy tối đa 90 km/h trên loại đường này.

Thế nhưng, cùng một mặt đường, cùng một điều kiện hạ tầng, lại xuất hiện tình trạng: một làn cho phép 90 km/h, một làn chỉ được 70 km/h. Việc này vô tình tạo ra một sự lãng phí năng lực thông hành trên tuyến đường. Tôi tự hỏi: chúng ta bỏ nhiều tiền làm đường rộng, đẹp để xe đi nhanh hơn, nhưng biển báo lại kìm hãm dòng xe một cách cơ học, vậy có hợp lý không?

Giao thông giống như một dòng chảy. Các nghiên cứu an toàn giao thông hiện đại đều chỉ ra rằng: sự chênh lệch vận tốc giữa các phương tiện mới là nguyên nhân chính gây ra va chạm, chứ không hẳn là tốc độ cao. Khi để hai làn xe chạy song song với vận tốc chênh lệch lớn (90 km/h với 70 km/h), chúng ta vô tình tăng nguy cơ va chạm ngang và va chạm phía sau. Xe muốn chuyển làn, nhập làn sẽ gặp khó khăn do chênh lệch tốc độ, làm tăng nguy cơ tai nạn hơn nhiều so với việc để cả hai làn cùng chạy một tốc độ đồng nhất, ổn định hơn, dễ dự đoán hơn.

Việc giới hạn tốc độ theo làn còn gây ức chế tâm lý và tạo ra "bẫy" vi phạm cho tài xế. Đây là vấn đề thực tiễn nhất khi chạy vượt xe. Biển báo lệch tốc độ đã tạo ra tình huống "tiến thoái lưỡng nan": khi xe đi trước ở làn 90 km/h chạy chậm, xe đi sau muốn vượt buộc phải chuyển sang làn bên. Nhưng ngặt nỗi, làn bên lại bị giới hạn cứng ở 70 km/h. Nếu tài xế muốn vượt, họ buộc phải vi phạm tốc độ của làn này. Kết quả, tài xế ức chế, bám đuôi nhau ở làn trái, nháy đèn, còi inh ỏi gây mất an toàn; hoặc chấp nhận vi phạm tốc độ để vượt.

Biển báo đúng nghĩa phải hướng dẫn lưu thông tốt, chứ không phải đẩy người lái vào tình huống "đi thế nào cũng sai". Ức chế tâm lý tài xế cũng là một nguy cơ gây tai nạn. Thế nên, tôi cho rằng, cần điều chỉnh lại biển báo để đúng logic và đúng thực tiễn

Thay vì tư duy cũ kỹ "làn trong phải đi chậm hơn" nên giới hạn tốc độ khác nhau cho hai làn xe trên cùng một đoạn đường, tôi đề xuất các cơ quan chức năng nên mạnh dạn đồng nhất tốc độ tối đa cho cả hai làn (ví dụ: đều là 90 km/h). Thay đổi này không chỉ giúp giảm ùn tắc, tận dụng tối đa hạ tầng đã đầu tư mà còn giúp tài xế tuân thủ luật pháp một cách tự nguyện và thoải mái hơn.

Tôi tin rằng, một quy định đơn giản, nhất quán và hợp logic dòng xe sẽ hiệu quả hơn nhiều so với những biển báo gây tranh cãi. Vì xét cho cùng, biển báo giao thông không chỉ cần đúng luật, mà còn phải đúng lý và đúng với hành vi con người.