Ắc quy bị ngược cực: Nguyên nhân, hiện tượng và cách khắc phục

Một trong những vấn đề phổ biến nhất mà ắc quy ô tô hay gặp phải đó là ắc quy bị ngược cực. Hiện tượng ngược cực là tình trạng ắc quy bị ngược cực do đấu nhầm cực. Lúc này dòng điện sẽ đi sai hướng và gây ra hỏng hóc cho ắc quy. Trong viết dưới đây, Dragon Auto sẽ đưa đến bạn thông tin về nguyên nhân và các cách khắc phục tình trạng ắc quy bị ngược cực chính xác nhất.

Hiện tượng ắc quy bị ngược cực là gì?

Ắc quy xe ô tô được gọi là nguồn năng lượng thứ cấp, có khả năng lưu trữ và cung cấp năng lượng cho dòng khởi động và các thiết bị điện trên xe nhờ vào quá trình biến đổi hóa năng thành điện năng. Ắc quy có thể sạc và sử dụng nhiều lần bằng bộ sạc chuyên dụng.

Hiện tượng ắc quy bị ngược cực, hay còn gọi là đảo cực , đấu nhầm cực (Reverse Polarity Battery), xảy ra khi các cực của ắc quy (cực dương và cực âm) bị kết nối không đúng cách, dẫn đến việc cực âm trở thành cực dương và ngược lại. Hiện tượng này có thể xảy ra ở cả ắc quy khô và ắc quy nước, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho cả ắc quy và các thiết bị điện được kết nối.

Khi ắc quy bị đảo cực, các dọc bình và dây cáp sẽ kết nối sai, dẫn đến tình trạng dòng điện đi sai hướng, khi tiếp xúc với các thiết bị điện có thể xảy ra hiện tượng giật điện hoặc hỏng hóc nghiêm trọng.

Nếu bạn đấu sai cực hoặc sạc cọc bình ắc quy so với quy định từ nhà sản xuất có thể gây cháy nổ ắc quy hoặc cho thể ảnh hưởng đến Dynamo và hệ thống điện trên xe ô tô.

Dấu hiệu nhận biết bình ắc quy bị ngược cực

Hiện tượng ắc quy bị ngược cực có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, vì vậy việc nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng. Dưới đây là một số dấu hiệu phổ biến cho thấy ắc quy của bạn có thể đã bị ngược cực:

Tia lửa điện mạnh khi kết nối

Khi bạn kết nối ắc quy với các thiết bị hoặc bộ sạc, nếu thấy tia lửa điện mạnh bất thường phát ra, đó có thể là dấu hiệu của việc đấu ngược cực. Tia lửa này thường lớn hơn nhiều so với tia lửa bình thường khi kết nối đúng cực.

Xe không khởi động được hoặc khởi động yếu

Khởi động của xe bị ảnh hưởng là dấu hiệu rõ nhất cho thấy ắc quy bị ngược cực, lúc này ắc quy không đủ khả năng để cung cấp năng lượng cho khởi động của động cơ xe, xe sẽ khó khởi động hơn, khởi động rất yếu hoặc không thể khởi động.

Các thiết bị điện hoạt động không bình thường

Ắc quy là thiết bị cung cấp năng lượng cho toàn bộ các thiết bị điện trên xe như điều hòa, quạt gió, đèn,… Khi ắc quy bị đảo cực sẽ dẫn đến tình trạng các thiết bị này hoạt động không bình thường do thiếu năng lượng từ ắc quy.

Điện áp bất thường

Kiểm tra điện áp của ắc quy bằng vôn kế. Nếu điện áp thấp hơn mức bình thường hoặc hiển thị giá trị âm, ắc quy có thể đã bị ngược cực.

Bình ắc quy nóng lên bất thường

Nếu ắc quy nóng lên nhanh chóng trong quá trình sạc hoặc sử dụng, đặc biệt là khi mới bắt đầu, có thể là do dòng điện đi ngược chiều gây quá tải và sinh nhiệt.

Hư hỏng cầu chì

Cầu chì trong hệ thống điện có thể bị đứt do dòng điện quá tải khi ắc quy bị ngược cực. Nếu bạn thấy cầu chì bị đứt mà không rõ nguyên nhân, hãy kiểm tra lại cực của ắc quy.

Hiện tượng nổ hoặc bốc khói từ bình ắc quy

Trong trường hợp nghiêm trọng, ắc quy bị ngược cực có thể phát ra khói hoặc mùi khét thậm chí là nổ do quá nhiệt. Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu này, hãy ngắt kết nối ắc quy ngay lập tức và kiểm tra lại.

Tham khảo thêm: Nguyên nhân bình ắc quy bị nổ và cách xử lý

Nguyên nhân gây ra hiện tượng ngược cực của bình ắc quy

Hiện tượng ắc quy bị ngược cực (đảo cực) xảy ra khi các cực dương (+) và âm (-) của ắc quy bị kết nối sai, dẫn đến dòng điện chạy ngược chiều. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, bao gồm:

Đấu nối sai cực

Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, thường do sơ suất hoặc thiếu kiến thức khi lắp đặt ắc quy hoặc kết nối với các thiết bị điện khác. Việc đấu nhầm dây cáp hoặc kẹp ắc quy vào sai cực sẽ gây ra hiện tượng ngược cực ngay lập tức.

Sạc sai cực

 Khi sử dụng bộ sạc ắc quy, nếu đấu nối không đúng cực của bộ sạc với cực của ắc quy, dòng điện sạc sẽ đi ngược chiều, làm ắc quy bị ngược cực. Điều này đặc biệt nguy hiểm với các loại ắc quy không có tính năng bảo vệ chống ngược cực.

Sử dụng thiết bị điện không đúng

Một số thiết bị điện có thể gây ra hiện tượng ngược cực nếu không được sử dụng đúng cách hoặc có lỗi trong thiết kế. Ví dụ, việc sử dụng bộ kích điện (jump starter) không đúng cách có thể làm đảo ngược cực của ắc quy.

Lỗi do sản xuất

Trong một số trường hợp hiếm hoi, ắc quy có thể bị ngược cực ngay từ khi xuất xưởng do lỗi trong quá trình sản xuất. Tuy nhiên, trường hợp này khá hiếm gặp và thường được phát hiện trong quá trình kiểm tra chất lượng trước khi sản phẩm được bán ra thị trường.

Sử dụng bộ sạc kém chất lượng

Bộ sạc kém chất lượng, không có tính năng bảo vệ chống ngược cực, có thể gây ra hiện tượng ngược cực khi sạc ắc quy.

Tác động bên ngoài

Các tác động mạnh từ bên ngoài như va đập, rung lắc cũng có thể làm lỏng các đầu nối và dẫn đến hiện tượng ngược cực.

Bình ắc quy hỏng hoặc quá cũ

Khi ắc quy ô tô bị hỏng hoặc quá cũ sẽ khiến cho các bản cực bên trong bị hư hỏng do các quá trình hóa học bên trong bình gây ăn mòn, gây ra tình trạng rò rỉ điện và đảo ngược cực cho ắc quy.

Cách khắc phục hiện tượng ắc quy bị ngược cực

Dưới đây là các bước chi tiết để khắc phục hiện tượng ắc quy bị ngược cực:

Ngắt kết nối ắc quy

Ngay khi phát hiện ắc quy bị ngược cực, hãy ngắt kết nối ắc quy khỏi các thiết bị và bộ sạc càng sớm càng tốt. Việc này giúp ngăn ngừa hư hỏng thêm cho ắc quy và các thiết bị điện khác.

Sử dụng dụng cụ chuyên dụng để tháo kẹp ắc quy. Tránh dùng tay trần để tránh bị điện giật.

Kiểm tra mức nước elektrolyt

Trước hết, hãy kiểm tra mức nước elektrolyt trong ắc quy. Nếu mức nước quá thấp, hãy bổ sung nước cất hoặc nước ion để duy trì mức nước phù hợp, giúp ắc quy hoạt động ổn định. Theo khuyến cáo từ các nhà sản xuất, mực nước điện ly nên được duy trì trong khoảng 1-2 cm trên tấm lưới chì của ắc quy​

Sử dụng ắc quy đúng cách

Đảm bảo sử dụng ắc quy theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Tránh để ắc quy không sử dụng trong thời gian dài và thực hiện sạc định kỳ để duy trì năng lượng ổn định. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc sạc ắc quy định kỳ giúp kéo dài tuổi thọ ắc quy từ 20% đến 30% so với việc để ắc quy tự phóng điện hoàn toàn

Lựa chọn bộ sạc chính hãng

Sử dụng bộ sạc chính hãng phù hợp với ắc quy của bạn. Điều này đảm bảo dòng sạc và điện áp phù hợp, giảm thiểu nguy cơ xảy ra hiện tượng ngược cực do sạc sai cách. Một bộ sạc tốt có thể cải thiện hiệu suất sạc lên đến 15% và kéo dài tuổi thọ ắc quy thêm 25%​

Thay thế ắc quy mới

Nếu ắc quy đã bị ngược cực nghiêm trọng và không thể khắc phục, hãy cân nhắc thay thế bằng một ắc quy mới và chất lượng. Điều này sẽ giúp đảm bảo tuổi thọ và hiệu suất hoạt động tối ưu cho thiết bị của bạn. Việc thay thế ắc quy định kỳ (mỗi 3-5 năm) không chỉ giúp duy trì hiệu suất mà còn giảm nguy cơ xảy ra sự cố ngoài ý muốn

Những lưu ý khi thay ắc quy mới để tránh hiện tượng ngược cực

Khi thực hiện thay mới ắc quy, bạn cần lưu ý các điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:

• Đảm bảo ắc quy mới tương thích với thiết bị của bạn về điện áp và dung lượng.
• Theo hướng dẫn sử dụng kèm theo xe, hãy chọn kích thước ắc quy phù hợp để đảm bảo lắp đặt dễ dàng và vận hành ổn định.
• Trước khi tháo hoặc lắp ắc quy, xác định rõ cực âm (-) và cực dương (+) để tránh kết nối sai gây nguy hiểm.
• Khi tháo ắc quy, luôn tháo cực âm trước để tránh chập điện. Khi lắp ắc quy mới, hãy lắp cực dương trước để đảm bảo an toàn.
• Các chất lỏng trong ắc quy có thể gây nguy hiểm, vì vậy hãy sử dụng găng tay bảo hộ khi thao tác.
• Không đặt ắc quy nằm nghiêng hoặc sai vị trí, đảm bảo nó được cố định chắc chắn để tránh rò rỉ và hư hỏng.
• Đảm bảo dung lượng ắc quy mới tương thích với nhu cầu sử dụng của thiết bị để duy trì hiệu suất tối ưu.
• Kiểm tra các thông số khởi động, hiệu điện thế, và nguồn ắc quy để đảm bảo ắc quy mới phù hợp và hoạt động hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp về hiện tượng ngược cực của bình ắc quy

Hiện tượng ắc quy ắc bị ngược cực là tình trạng khá phổ biến. Dưới đây là một số câu hỏi liên quan đến tình trạng này.

Tại sao bình ắc quy lại bị ngược cực?

Ắc quy bị ngược cực có thể đến từ một số nguyên nhân như: kết nối sai cọc ắc quy, sạc ngược hoặc do ắc quy đã quá cũ. Dòng điện đi ngược chiều và dẫn đến tình trạng ngược cực.

Làm thế nào để phát hiện bình ắc quy bị ngược cực?

Khi ắc quy bị ngược cực có thể nhận biết qua một số dấu hiệu như: Xe không khởi động được, ảnh hưởng các hoạt động của thiết bị điện, nhiệt độ bình tăng và bốc khói. Ngoài ra bạn có thể sử dụng các thiết bị đo chuyên dụng để đo điện áp và xác định tình trạng ắc quy.

Bình ắc quy ngược có nguy hiểm không?

Ắc quy bị ngược cực rất nguy hiểm, lúc này ắc quy sẽ sinh ra nhiệt độ cao hơn có thể gây ra cháy nổ ắc quy gây nguy hiểm đến an toàn của người sử dụng.

Ắc quy bị ngược cực là tình trạng vô cùng nguy hiểm, ảnh hưởng đến hoạt động của xe và an toàn của người sử dụng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như: Lắp sai cực, sạc ngược hoặc ắc quy cũ. Để khắc phục tình trạng trên, chúng tôi đã đưa đến bạn các dấu hiệu nhận biết cũng như cách khắc phục ắc quy bị đảo cực. Hãy thực hiện đúng quy trình để đảm bảo phục hồi ắc quy đúng cách và đảm bảo an toàn cho chính mình. Chúc các bạn thành công!