Làm thế nào để tránh được "giấc ngủ trắng" khi lái xe?

Không ít tài xế, dù đang buồn ngủ, thường tỏ ra chủ quan, không chấp nhận nghỉ ngơi, dẫn đến tình trạng gọi là "giấc ngủ trắng" - một trạng thái ngủ tạm thời. Mặc dù chỉ kéo dài vài giây, nhưng tình trạng này có thể gây ra những hậu quả khủng khiếp, đặc biệt là các vụ tai nạn giao thông thương tâm.

"Ngay cả trong vài giây, hậu quả của việc này cũng có thể vô cùng khủng khiếp," anh Cường nhấn mạnh.

Vào ngày 28/3, sau khi vận chuyển dưa chuột đến chợ để bán, bà Bùi Thị M (sinh năm 1967, cư trú tại huyện Kim Bôi, tỉnh Hoà Bình) đã mãi mãi không thể quay trở lại nhà. Chiếc xe đạp của bà M đã bị tài xế Nguyễn Hữu C (sinh năm 1995, cư trú tại Thanh Hoá) điều khiển xe tải tông vào trên đường 12B, đoạn qua xã Vĩnh Đồng, huyện Kim Bôi. Cảnh sát đã xác định rằng nguyên nhân của vụ tai nạn là do tài xế ô tô ngủ gật.

Trong một sự cố trên tuyến La Sơn - Hoà Liên vào sáng ngày 23/1, chiếc xe khách có biển kiểm soát 47B - 010.67, do tài xế Phương Thanh Tùng (36 tuổi, trú tại huyện Ea H' Leo, tỉnh Đắk Lắk) điều khiển, bất ngờ lao ra khỏi đường và đâm vào hộ lan, sau đó rơi xuống vực sâu. Tai nạn này đã khiến 2 người tử vong và 20 người khác bị thương. Cảnh sát xác định rằng, ngoài yếu tố khách quan là trời mưa và sương mù, nguyên nhân chính của vụ tai nạn là do tài xế xe khách buồn ngủ.

Theo số liệu thống kê từ Bộ Công an, trong năm 2023, có tới 72 vụ tai nạn giao thông xảy ra do tài xế mệt mỏi và ngủ gật.

Tài xế Đặng Đình Cường, người đã 4 lần đạt danh hiệu Vô lăng Vàng, chia sẻ rằng thực tế không ít tài xế, dù đang buồn ngủ, vẫn chủ quan. Họ thường tin rằng có thể đẩy lùi cảm giác buồn ngủ bằng cách mở cửa kính và bật nhạc to. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng mang lại hiệu quả, và đôi khi lại khiến họ rơi vào tình trạng ngủ tạm thời, được gọi là "giấc ngủ trắng".

Sự quản lý lỏng lẻo

Chuyên gia giao thông, PGS. TS Nguyễn Minh Hiếu đã chia sẻ về tình trạng ngủ gật sau tay lái trong lái xe. Theo ông Hiếu, theo Hội đồng An toàn quốc gia Mỹ, khoảng 13% tài xế thừa nhận họ từng gặp tình trạng ngủ gật sau tay lái ít nhất mỗi tháng một lần, và 4% trong số đó đã gây ra tai nạn. Các khung giờ dễ gây ngủ gật nhất thường là từ 2 giờ đến 6 giờ sáng và từ 14 giờ đến 16 giờ chiều. Ông Hiếu nhận định rằng cường độ làm việc quá cao dẫn đến việc tài xế không có đủ thời gian nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc là nguyên nhân chính.

Theo quy định hiện hành, trong trường hợp tài xế gây ra tai nạn do ngủ gật và chính tài xế cũng bị tử vong, tài xế sẽ không bị khởi tố tội phạm nhưng có thể phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho gia đình các nạn nhân. Ngoài ra, nếu tài xế là lái xe làm việc cho doanh nghiệp, thì doanh nghiệp sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường trước.

Luật sư Diệp Năng Bình từ Đoàn Luật sư TP Hà Nội đã nhấn mạnh rằng trách nhiệm chính vẫn nằm ở tài xế. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh về trách nhiệm của doanh nghiệp vận tải, đặc biệt là trong việc giám sát thời gian làm việc của lái xe. Ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc điều hành của Công ty TNHH Du lịch và vận tải Vân Anh, cho biết rằng hiện nay, doanh nghiệp quản lý thời gian làm việc của lái xe thông qua thiết bị giám sát hành trình. Tuy nhiên, ông Đỗ Văn Bằng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội, nhấn mạnh rằng quy trình này vẫn còn thiếu sót, và nhiều doanh nghiệp không quan tâm đến việc giám sát quy trình đổi lái của tài xế.

Giải pháp

Để giải quyết vấn đề này, một số giải pháp đã được đề xuất. Trong dự thảo Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia về thiết bị giám sát hành trình của xe ô tô sửa đổi và bổ sung, Bộ GTVT đề xuất bổ sung quy định cảnh báo tài xế khi họ ngủ gật hoặc không thực hiện đăng nhập trước khi lái xe.

Đồng thời, các thiết bị giám sát hành trình cũng sẽ có khả năng ghi nhận thời gian lái xe liên tục để phục vụ việc cảnh báo vi phạm. Điều này nhằm nâng cao hiệu quả quản lý của các doanh nghiệp vận tải và giúp giảm nguy cơ tai nạn giao thông do tài xế ngủ gật.