Tàu điện sử dụng bánh lốp: liệu có phù hợp với giao thông Hà Nội?

Gần đây, tàu điện bánh lốp, một dạng vận tải hành khách công cộng mới, đã được giới thiệu vào thành phố Hà Nội. Tuy nhiên, vẫn có nhiều người còn hoài nghi về sự khả thi của loại phương tiện này.

Ưu điểm

Tàu điện bánh lốp ART (Trackless Train, Rubber-tyred Trams) là một phương tiện giao thông công cộng mới được phát triển từ năm 2015 dựa trên nền tảng của tàu điện truyền thống. Điểm độc đáo của nó là việc chuyển từ việc sử dụng bánh sắt sang bánh lốp.

Hệ thống dẫn hướng bằng đường ray của tàu truyền thống đã được thay thế bằng đường ray ảo, được hỗ trợ bởi công nghệ hiện đại, tạo nên một hệ thống lái tự động cho ART. Người lái chỉ cần can thiệp khi có tình huống khẩn cấp xảy ra trên đường.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, đại diện hỗ trợ dự án và Kỹ thuật tại Việt Nam của Công ty TNHH Công nghệ Giao thông thông minh Đường sắt Hồ Nam Trung Quốc (HUNAN CRRC), đã chia sẻ về ưu điểm của tàu điện bánh lốp ART (Trackless Train, Rubber-tyred Trams). Tàu này có giá thành đầu tư thấp hơn nhiều so với hệ thống tàu điện trên cao và tàu điện ngầm, đồng thời yêu cầu kỹ thuật đơn giản, dễ tiếp cận và vận hành cho người Việt.

Kinh nghiệm từ các dự án ART đã được triển khai tại Trung Quốc và một số quốc gia khác cho thấy, mỗi dự án chỉ mất từ 6 đến 10 tháng từ khi được phê duyệt đến khi vận hành thử nghiệm.

Để khai thác tàu ART hiệu quả, cần sử dụng làn đường riêng có cấu trúc tương tự như đường bộ. Ông Nguyễn Trọng Nghĩa đề xuất tận dụng các dải phân cách hoặc làn đường dừng khẩn cấp hiện có để khai thác tàu ART.

Tàu điện ART sử dụng pin lưu trữ Lithium-Titanate hoặc nhiên liệu Hydro để bảo vệ môi trường. Ba tuyến ART đã được đề xuất cho Hà Nội để kết nối các khu vực ngoại ô với hệ thống đường sắt đô thị theo quy hoạch.

Nhà ga của tàu ART tương tự như nhà ga xe buýt và có hệ thống thu phí tự động. Để kết nối người dân đến nhà ga, có thể sử dụng các hầm đi bộ hoặc cầu vượt từ hai bên đường.

Với một đoàn tàu 3 khoang, tàu ART có thể vận chuyển 300 hành khách/tàu, tương đương 10.000 - 15.000 hành khách/giờ/hướng, gấp 5 - 6 lần xe buýt hiện nay.

Khác với xe buýt BRT, tàu điện ART được thiết kế tách biệt hoàn toàn với giao thông hiện có và không đi chung trên phần đường bộ như xe buýt BRT.

Tàu điện ART có thể di chuyển ở cả hai hướng mà không cần quay đầu như ô tô hoặc xe buýt. Tại các nút giao thông có ART đi qua, có thể sử dụng đèn giao thông thông minh tích hợp với hệ thống điều khiển của tàu để đảm bảo ưu tiên cho tàu di chuyển qua.

Cần thêm thời gian để nghiên cứu

Hà Nội đang cố gắng phát triển mạng lưới VTHKCC hiện đại, ưu tiên phương tiện "xanh", tuy nhiên, việc áp dụng tàu điện bánh lốp vẫn gặp phải nhiều ý kiến băn khoăn.

Chuyên gia giao thông Vũ Hoàng Chung chỉ ra rằng tàu điện bánh lốp yêu cầu có làn đường riêng và rào chắn cứng, điều này khó thực hiện trong điều kiện hạ tầng đường bộ hiện nay của Hà Nội.

Ông Nguyễn Trọng Nghĩa cũng lưu ý rằng, để sử dụng tàu ART, cần phải xây dựng hạ tầng và thiết lập luật lệ điều khiển việc di chuyển của tàu, để đảm bảo không có phương tiện khác xâm phạm.

Vấn đề khó khăn khác mà Hà Nội phải đối mặt là việc điều chỉnh quy hoạch và pháp lý để tích hợp tàu ART vào hệ thống giao thông công cộng.

Một số chuyên gia đặt ra những thắc mắc cụ thể, như việc xây dựng khu depot và nhà ga cho ART có khả thi hay không, và liệu Hà Nội có đủ diện tích đất để làm điều này hay không.

Nhiều người cảnh báo rằng, việc áp dụng tàu điện bánh lốp cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, vì không phải giải pháp nào cũng phù hợp và hiệu quả với mạng lưới giao thông của Hà Nội, đặc biệt khi TP này có số lượng xe cá nhân lớn.